Beneficjent: PGL LP Nadleśnictwo Międzylesie

Tytuł projektu: Ochrona przyrody poprzez kanalizowanie ruchu turystycznego w ramach rewitalizacji infrastruktury techniczno – turystycznej Rezerwatu „Wodospad Wilczki” w Międzygórzu

Wartość projektu: prawie 3 mln

Wartość dofinansowania z UE: 2,4 mln

Wodospad Wilczki, największy i najwyższy wodospad (ma 22 m) w Masywie Śnieżnika i jednocześnie drugi co do wielkości w Sudetach, dawniej nazywany „Wodogrzmotami Żeromskiego”, znajduje się na rzece Wilczce w miejscowości Międzygórze. Ze względu na występowanie na terenie rezerwatu bogatych form przyrodniczych, był on bardzo często odwiedzany przez turystów już od drugiej połowy XIX w.

Niestety z biegiem czasu obszar wokół wodospadu ulegał zniszczeniom. Uszkodzenia prowadziły m.in. do niebezpiecznej ingerencji odwiedzających w naturalne elementy przyrody. Nadleśnictwo Międzylesie zainicjowało proces rewitalizacji i podjęte zostały działania, by odnowić infrastrukturę turystyczną rezerwatu. Projekt obejmował głównie budowę ścieżek turystycznych, kamiennych schodów, tarasów widokowych, mostka, ławek, barierek ochronnych, monitoringu oraz podświetlenia kotła wodospadu i ścieżek. Szczególnie te ostatnie elementy wprowadziły niesamowity klimat.

Fot.: Natalia Górecka

Beneficiary: PGL LP Forest District of Międzylesie

Title of the project: Nature protection through channelling tourist traffic under revitalization of technical – tourism infrastructure of the „Wilczki Waterfall” Reserve in Międzygórze


Value of the project: almost PLN 3 million


Value of co-financing from the EU: 2,4 million


The Wilczki Waterfall, the largest and highest waterfall on the massif of Śnieżnik ( 22 meter long) and, at the same time, the second largest waterfall in the Sudetes, formerly known as „Żeromski’s Waterfalls”, is located on the river Wilczka in the town of Międzygórze. Due to the occurrence of rich natural forms within the territory of the reserve it used to be keenly visited by tourists already in the second half of the XIX-th century.

Sadly, as time passed by the area around the waterfall became destroyed. The damages have led to, among others, a dangerous penetration of the visitors into the natural elements of the environment. The Międzylesie Forestry initiated the process of revitalization and undertook steps in order to restore the tourist infrastructure of the reserve. The project covered mainly building of tourist trails, stone stairways, viewing points, bridges, benches, protective barriers, monitoring and highlighting of the waterfall cirque and paths. Especially the last elements created a unique climate of the place.

Beneficjent: Zakład Gospodarki Usług Komunalnych sp. z o.o.

Tytuł projektu: Rozbudowa Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów Komunalnych w Lubaniu o infrastrukturę podstawową do przyjmowania i sortowania odpadów komunalnych oraz o niezbędną infrastrukturę towarzyszącą na potrzeby obsługi wybudowanych instalacji zagospodarowania odpadów – etap I

Wartość projektu: prawie 29 mln zł

Wartość dofinansowania z UE: prawie 16,8 mln zł

Większość odpadów nadaje się do ponownego przetworzenia i odzyskania z nich cennych surowców. Na przykład z miliona telefonów komórkowych można odzyskać 34 kg złota, a z dwóch ton zużytych katalizatorów samochodowych od 1 do 3 kg platyny! Papier, szkło, plastik, puszki, elektrośmieci, obierki po ziemniakach  czy stare ubrania, które wyszły z mody, nie powinny trafiać na składowisko, tylko do specjalistycznych zakładów. Produkcja przedmiotów z przetworzonych odpadów jest o wiele tańsza, a poza tym przyczynia się do ochrony naszej planety. Warunkiem jest prawidłowa segregacja, która powinna zaczynać się w każdym domu.

Warto inwestować w budowę lub modernizację zakładów, zajmujących się na co dzień utylizacją i przetwarzaniem odpadów. I tak stało się w Lubaniu, gdzie Zakład Gospodarki Usług Komunalnych za prawie 29 mln zł – przy czym 16,7 mln zł to dotacja unijna – rozbudował instalację do przetwarzania odpadów komunalnych.  W szczególności polegało to na rozbudowie  punktu przyjęcia zmieszanych odpadów komunalnych wraz z niezbędnymi instalacjami technicznymi i bramami z kurtynami powietrznymi, rozbudowie sortowni do mechaniczno-ręcznego sortowania surowców wtórnych oraz kompostowni do przetwarzania bioodpadów, z których produkowany będzie polepszacz do gleby zwany „kompozgiuczkiem”. Kupione zostały również specjalistyczne maszyny, np. zamiatarka i ładowarka-chwytak. Cześć środków została przeznaczona na niezbędną przy tego typu inwestycjach infrastrukturę towarzyszącą, czyli m.in. na nowe instalacje (np. elektryczna czy wodno-kanalizacyjna), wytyczenie dróg, budowę zaplecza socjalno-sanitarnego oraz ogrodzenia, a także stworzenie ochronnego pasa zieleni. W Lubaniu przetwarzane są odpady z 14 dolnośląskich gmin.

Beneficiary: Communal Services Management Plant Limited Liability Company 


Title of the project: Expansion of the Regional Communal Waste Processing System in Lubań by a basic infrastructure for collection and sorting of communal waste and by the necessary accompanying infrastructure for the purpose of servicing the built waste management installations – stage I


Value of the project: almost PLN 29 million


Value of co-financing from the EU: almost  PLN 16,8 million

The majority of waste may be processed and recovered, providing precious raw materials. For instance, from a million of mobile phones one may recover 34 kilograms of gold and from two tonnes of used car catalysts – between 1 and 3 kilograms of platinum! Paper, glass, plastic, cans, electronic waste, potato peelings or old clothes which went out of fashion should not be thrown into landfills, but rather to special designated plants. Production of items from the processed waste is much cheaper and, more importantly, it contributes to protection of our planet. Correct segregation is however the necessary conditions and it ought to start at each house.

It is worth it to invest in construction or modernization of plants that are involved with utilizing and processing of waste on a daily basis. And that’s what happened in Lubań, where Communal Service Management Poland developed for almost PLN 29 million – whilst PLN 16.7 million constituted a EU grant – an installation for processing communal waste.  In particular, this consisted of expanding the collection point of mixed communal waste along with the necessary technical installations and gates with air curtains, expanding the sorting area with mechanical-manual sorting of secondary raw materials and a composting area for the processing of biowaste, from which soil improver called “kompozgiuczek” will be produced. Furthermore, such specialist machines as sweeper and loader-gripper were purchased. Part of the funds was designated for the accompanying infrastructure, necessary in case of such investments, including, among others, new installations (i.e. Electrical and water-wastewater), delineation of roads, construction of social-sanitary facilities and fencing as well as creating a protective green belt. In Lubań, waste from 14 Lower Silesian municipalities are processed.

Beneficjent: Miejski Zakład Usług Komunalnych Sp.  z o.o.

Tytuł projektu: Rozbudowa istniejącej linii sortowniczej odpadów o system mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów(kompostowanie i stabilizacja), polegająca na budowie Zakładu Segregacji i Zagospodarowania Odpadów w Wałbrzychu przy ul. Beethovena

Wartość projektu: 31 mln zł

Wartość dofinansowania z UE: prawie 17 mln zł

Statystyczny Polak rocznie wytwarza ok. 300 kg odpadów komunalnych i choć to o wiele niższy wskaźnik, niż dla przeciętnego mieszkańca Unii Europejskiej, na którego przypada ok. 450 kg, tak naprawdę nie ma się z czego cieszyć. Z górą odpadów trzeba sobie poradzić.

Jednym ze sposobów jest ich segregowanie, tak aby jak najwięcej surowców wtórnych udało się odzyskać, przetworzyć  i ponownie wykorzystać. W Wałbrzychu,  w części nieużytkowanego obszaru składowiska komunalnego, przy pomocy dotacji unijnej, powstał  Zakład Segregacji i Zagospodarowania Odpadów. Zbudowanie  między innymi magazynów, hali sortowniczej z kabinami sortowniczymi i kabinami do czyszczenia odpadów, a także nowoczesnej linii sortowniczej z systemem mechanicznego i biologicznego przetwarzania odpadów kosztowało ponad 24 mln zł. Powstały również pomieszczenia socjalne, warsztat przetwórczy odpadów wielkogabarytowych,  instalacja do kompostowania oraz punkt selektywnej zbiórki. Każdego roku zakład będzie przetwarzał 50 tys. ton odpadów.

Audycja o tym, jak w Wałbrzychu dba się o ekologię, czyli o budowie nowej instalacji do segregowania odpadów

Fot.: Jerzy Błaszczyk – Miejski Zakład Usług Komunalnych w Wałbrzychu

Beneficiary: Municipal Services Department Limited Liability Company


Title of the project: Expansion of the existing waste sorting line with a mechanical and biological waste treatment system (composting and stabilization), involving the construction of a Waste Segregation and Waste Management Plant in Wałbrzych at ul. Beethovena 


Value of the project: PLN 24.6 million


Value of co-financing from the EU: almost PLN 17 million


A statistical Pole produces approx. 300 kilograms of communal waste per year and even though this is a much lower ratio than in case of an average European Union citizen, where this volume totals at approx. 450 kilograms, there is really nothing to be proud of. We need to cope with these piles of waste. 

One of the methods is segregation so that as much secondary raw materials as possible could be recovered, processed and reused. Wałbrzych hosts a new Segregation and Waste Management Plant which is located in an undeveloped area of communal landfill. Construction of warehouses, a sorting hall with sorting cabins designated for cleaning waste, as well as a state-of-the-art sorting line with a system of mechanical and biological processing of waste cost over PLN 24 million. Social premises, processing workshop for large-size waste were also built further to installing devices for composting and a selective collection point. Each year the plant will process 50 thousand tonnes of waste.