Historia i natura

Tytuł projektu: Zachowanie i rozwój dziedzictwa kulturowego Gminy Kąty Wrocławskie poprzez „Rewaloryzację zabytkowego parku w Zabrodziu – etap I” oraz „Rewaloryzację zabytkowego parku oraz ruin dawnego dworu nawodnego w Smolcu”

Beneficjent: Gmina Kąty Wrocławskie

Wartość projektu: prawie 5,7 mln zł

Dofinansowanie z UE: 2,3 mln zł

Atrakcyjność Gminy Kąty Wrocławskie związana jest z jej bogatymi walorami przyrodniczymi – to tutaj rozciąga się malownicza dolina rzeki Bystrzycy, ale także z historycznymi, nawiązującymi do dziedzictwa kulturowego Dolnego Śląska. Ta niewielka gmina ma w swoich granicach zabytki sprzed stuleci, ale kilka z nich ze względu na stan techniczny wymaga renowacji. Takie zabudowania istnieją na przykład w Zabrodziu oraz Smolcu. Z czasów dawnej świetności do dziś w Zabrodziu pozostały jedynie dziewiętnastowieczne zabudowania dworskie i dziesięciohektarowy park ze stawem, a w Smolcu ruiny renesansowego dworu nawodnego wraz z parkiem i stawem.

W ratowaniu środowiska naturalnego oraz niszczejących zabytków pomagają fundusze europejskie. Pierwszy etap rewaloryzacji zabytkowego parku w Zabrodziu, dofinansowany przez UE, objął niezbędne prace, mające na celu odtworzenie historycznego planu parku, pielęgnację zieleni, budowę ścieżek spacerowych oraz montaż małej architektury, umilającej pobyt zwiedzającym. W Smolcu natomiast roboty budowlane  skupiły się przede wszystkim na zabezpieczeniu ruin dworu, który groził zawalaniem, umocniona została także linia brzegowa stawów otaczających dawny dwór nawodny.

Gdy patrzy się na pozostałości dworu, aż trudno uwierzyć, że mieściło się w nim 52 pokoje, że odbywały się tu wieczerze przy świecach dla kilkudziesięciu gości, lekcje z guwernantką, a na terenie posiadłości można było organizować kuligi z saniami i polowania. Ten świat minął bezpowrotnie. Skąd tak wiele o tym wiemy? Z książki potomkini ostatnich właścicieli, Angeli von Wallenberg Pachaly, która kilka lat temu opublikowała swoje wspomnienia „Mała baronówna. Dzieciństwo na smoleckim zamku”. Rezydencja była bowiem wiejską posiadłością bogatej  niemieckiej rodziny Wallenberg Pachalych – bankierów, handlowców i przedsiębiorców, którzy oprócz niej posiadali bank we Wrocławiu oraz miejski pałac przy ul. Szajnochy. Ród opuścił swoje smoleckie dobra w 1945 roku. Dwunastoletnia wówczas Angela tuż przed odjazdem wbiegła jeszcze do budynku, aby zamknąć okiennice. Żeby rodzinny dom nie był smutny i nie widział, jak go opuszczają i zostawiają już na zawsze…