W związku z postępem realizacji Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020, a w szczególności zwiększeniem dynamiki kontraktacji środków, niniejszym pismem pragnę przestrzec Państwa przed konsekwencjami popełnianych błędów w toku realizacji procedur udzielania zamówień w ramach projektów współfinansowanych ze środków Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Dolnośląskiego 2014-2020 oraz uczulić na konieczność zapewnienia prawidłowości realizowanych oraz nadzorowanych zadań.
Po pierwsze, należy wskazać na zapisy Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności na lata 2014-2020. W przedmiocie zamówień udzielanych w projektach zapisy podrozdziału 6.5 wskazują na trzy ścieżki udzielenia zamówień:
- zamówienia udzielane zgodnie z przepisami ustawy Prawo Zamówień Publicznych;
- zamówienia udzielane w ramach realizacji zasady konkurencji;
- zamówienia udzielane w ramach rozeznania rynku.
Po drugie zgodnie z zapisami art. 22 ustawy z dnia 11 lipca 2014 r. o zasadach realizacji programów operacyjnych w zakresie polityki spójności w finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 [Dz. u. z 2016, poz 217, ze zm.] (dalej zwana ustawą wdrożeniową) prawidłowość poniesienia wydatków (w tym udzielenia zamówień publicznych) może być weryfikowana w formie:
- kontroli składanego przez beneficjenta wniosku o płatność;
- kontroli projektu w miejscu jego realizacji, które mogą być prowadzone również po zakończeniu realizacji projektu;
- kontroli krzyżowych służących zapewnieniu, że wydatki ponoszone w projektach nie są podwójnie finansowane;
- weryfikacji dokumentów w zakresie prawidłowości przeprowadzenia właściwych procedur dotyczących udzielania zamówień lub udzielania pomocy publicznej. Kontrole te mogą być prowadzone przed dniem otrzymania przez wnioskodawcę informacji o wyborze projektu do dofinansowania.
Równocześnie należy zwrócić uwagę, iż stwierdzenie nieprawidłowości indywidualnej w ramach realizowanych projektów zradza ustawowy (art. 24 ustawy wdrożeniowej) obowiązek ciążący na IZ RPO WD podjęcia następujących działań:
- przed zatwierdzeniem wniosku o płatność – instytucja zatwierdzająca wniosek o płatność dokonuje pomniejszenia wartości wydatków kwalifikowalnych ujętych we wniosku o płatność;
- w uprzednio zatwierdzonym wniosku o płatność – właściwa instytucja nakłada korektę finansową oraz wszczyna procedurę odzyskiwania od beneficjenta kwoty współfinansowania UE w wysokości odpowiadającej wartości korekty finansowej.
Również kwestia wysokości nakładanych korekt została uregulowana w formie aktu prawa powszechnie obowiązującego, tj.: Rozporządzenie Ministra Rozwoju z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie warunków obniżania wartości korekt finansowych oraz wydatków poniesionych nieprawidłowo związanych z udzielaniem zamówień [Dz.U.2016.200, ze zm.].
Należy zatem podkreślić, iż w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości indywidualnej proces nakładania korekt finansowych w wysokości i na warunkach określonych w ww. Rozporządzeniu Ministra Rozwoju stanowi w perspektywie finansowej 2014-2020 ustawowy obowiązek Instytucji Zarządzającej RPO WD.
Po trzecie w kontekście powyższego wskazania wymagają sankcje, jakie zagrażają IZ RPO w przypadku nienakładania korekt lub wadliwego nakładania korekt.
Przedmiotowe sankcje wynikają bezpośrednio z zapisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1303/2013 z dnia 17 grudnia 2013 r. ustanawiającego wspólne przepisy dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności, Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego, Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego oraz uchylające rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 [Dz.U.UE.L.2013.347.320] (dalej zwane rozporządzeniem ogólnym).
Zgodnie z zapisami art. 142 rozporządzenia ogólnego Komisja może zawiesić w całości lub części płatności okresowe na poziomie priorytetów lub programów operacyjnych.
Ponadto zgodnie z zapisami art. 144 Komisja Europejska może nałożyć korektą finansową na program m.in. jeżeli w wyniku niezbędnych analiz stwierdzi, że:
- w skutecznym funkcjonowaniu systemu zarządzania i kontroli programu operacyjnego istnieje poważny defekt stanowiący zagrożenie dla już wypłaconego wkładu Unii na rzecz programu operacyjnego;
- państwo członkowskie nie wywiązało się ze swoich zobowiązań zawartych w art. 143 przed wszczęciem procedury korekty na podstawie niniejszego ustępu; [art. 143 wskazuje na obowiązek nakładania korekt finansowych przez państwa członkowskie}
Korekta finansowa KE może być nałożona Program na podstawie stawek zryczałtowanych lub ekstrapolowanych.
Istotny w tym aspekcie jest również fakt corocznego zatwierdzania zestawień wydatków, czyli de facto corocznego „zamykania” Programu.
Co więcej należy wskazać na zasadnicza różnica w procesie nakładania korekt przez IZ RPO, a Komisję Europejską:
- nałożenie korekty finansowej przez Komisję na państwo członkowskie może oznaczać konieczność zwrotu przez to państwo kwoty objętej korektą do budżetu Unii (korekta finansowa netto), dotyczy to również wydatków w części rozliczonych w latach poprzedzających stwierdzenie nieprawidłowości;
- kwota korekty finansowej nałożona przez państwo członkowskie może być przez nie ponownie wykorzystana na dany program operacyjny (art. 143 rozporządzenia nr 1303/2013), co oznacza możliwość ponownego wykorzystania środków wynikających z korekt nakładanych przez IZ RPO WD.
Wobec powyższego apeluję do Państwa o zachowanie szczególnej dbałości o prawidłowość udzielania zamówień publicznych w realizowanych przez Państwa projektach współfinansowanych ze środków RPO WD 2014-2020, a także prawidłowość nadzorowanych zadań w obszarze realizacji RPO WD 2014-2020, gdyż konsekwencje popełnianych błędów mogą mieć skutki finansowe nie tylko dla podmiotów którymi Państwo kierują, ale stanowią również ryzyko dla budżetu województwa i alokacji środków w ramach RPO WD 2014-2020.
Pismo Marszałka dotyczące korekt
Pismo Marszałka dotyczące korekt – skan